LVGA-ZON: Waterhoudende kopersilicaten

Ernst A.J. Burke

De silicaten van alleen maar koper zijn een kleine groep van mineralen, die alle waterhoudend zijn, in de vorm van hydroxide en/of kristalwater. In Katanga komen vier geldige kopersilicaten voor, chrysocolla, dioptaas, plancheiet en shattuckiet, en twee gediscrediteerde mineralen, bisbeeiet en katangiet, die beide bestaan uit chrysocolla en/of plancheiet. De kopersilicaten waren bekend of zijn beschreven in de moeilijke mineralogische tijd waarin men nog niet over röntgenmethoden kon beschikken. De zes kopersilicaten hebben slechts geringe verschillen in Cu/Si verhoudingen, en met uitzondering van dioptaas hebben zij alle een blauwe kleur in vele tinten, van bijna kleurloos tot diepblauw. Verwarringen tussen die mineralen waren dus bijna onvermijdelijk, en die zijn er dan ook geweest, van hun eerste beschrijving tot zelfs een paar jaar geleden. Door de rijke voorkomens van die kopersilicaten in Katanga zijn er van ca. 1900 tot 1980 een aantal Belgische mineralogen sterk betrokken geweest bij hun ontdekking en bestudering: Henri Buttgenbach, Alfred Schoep, Valère Billiet en Marie-Claire Van Oosterwyck-Gastuche. In de lezing worden de lange geschiedenis en de vele problemen van deze mineraalgroep toegelicht. Uiteindelijk zal blijken dat het eigenlijk zeer eenvoudig is om de mineralen van elkaar te onderscheiden, zodat Marie-Claire Van Oosterwyck-Gastuche aan het einde van haar werk in 1977 de moeilijkheden kon afdoen als “une querelle de nomenclature”, een nomenclatuurtwist!