Zand van de maand: Biogene zanden van de Lofoten

Auteur: Jacques Feijen

In 2022 besluit een van mijn neefjes een reis door Scandinavië te maken. Hij heeft zijn autootje omgebouwd tot een mini-camper, zodat hij met een klein budget toch ver kan komen. Een van de foto’s die hij mij doorstuurt, laat mijn hart sneller kloppen. Ik zie witte stranden op de foto. En dat in het hoge noorden van Noorwegen. Ik weet dat die daar voorkomen en uit biogene afzettingen zijn ontstaan.

Gimsøy Kirke in Noorwegen

Nu zijn er duizenden stranden in Noorwegen, en velen daarvan bestaan uit wit zand. Maar meestal is dat grotendeels kwarts en/of biogene bestanddelen van kapotte schelpjes en slakkenhuisjes. Maar op sommige plaatsen in Noorwegen, in dit geval de eilandengroep van de Lofoten, komt ook een wit biogeen zand voor, wat grotendeels bestaat uit de kalkskeletjes van een koraalalg. Deze paars roze koraalalgen, groeien in water wat niet dieper is dan twintig meter. Ze zien eruit als platte waaiers die fraai vertakt zijn. Tijdens de groei van de plant, neemt hij kalk (calciumcarbonaat) uit het zeewater op, en vormt daarmee een vrij hard skelet. Als de plant sterft blijven alleen de harde skeletdelen over en die spoelen aan op een aantal stranden, onder andere bij Gimsøy Kirke in Noorwegen

Ik heb al wat van deze soort zand van het eiland Skye in Schotland, maar nog niet van de Lofoten. Dus ik besluit onmiddellijk actie te ondernemen en stuur Hugo een dringend bericht: Beste neef Hugo. Breng mij a.u.b. een zakje zand mee van dat mooie witte strand bij Gimsøy Kirke! Anders moet ik je uit mijn testament schrappen!! Nou…dat heeft gewerkt en Hugo brengt mij enkele maanden later twee mooie zakjes met zanden van Gimsøy. Eenmaal gezeefd op 2 mm grootte en gewassen om het zeezout te verwijderen, opent zich onder mijn microscoop een prachtige onbekende wereld. Ik zou zeggen, geniet van de foto’s.

Alle foto’s zijn gemaakt door Jacques Feijen en de specimen komen uit zijn eigen collectie.